شیر و فرآوردههای لبنی، مهمترین گروههای غذایی برای کودکان و نوجوانان
آرمان خوزستان: کارشناس ارشد گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان گفت: یکی از مهمترین گروههای غذایی برای کودکان و نوجوانان، شیر و فرآوردههای لبنی است و باید این موضوع از سوی والدین مورد توجه قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیمای استان خوزستان، زهرا باقری با بیان اینکه تغذیه سالم، مهمترین کلید رشد مناسب، تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماریهای مختلف در کودکان و نوجوانان است، اظهار کرد: دانشآموزان بخش پرانرژی و فعال هر جامعه هستند و نیازهای تغذیهای ویژهای دارند تا بتوانند هم از نظر جسمی رشد کنند و هم از پسِ فشارهای ذهنی و یادگیری برآیند.
وی افزود: یکی از مهمترین گروههای غذایی در این سنین، شیر و فرآوردههای لبنی است، گروهی که دنیایی از مواد مغذی ارزشمند را برای رشد و سلامت فراهم میکند، به همین دلیل و با هدف ارتقای سلامت عمومی نسل آینده، به لحاظ اهمیت مصرف شیر و لبنیات در دانشآموزان، برنامه توزیع شیر رایگان برای همه دانشآموزان مشغول به تحصیل در مدارس ابتدایی کشور در دستور کار و برنامهریزی دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی قرار گرفته و با همکاری سایر نهادها، سازمانها و دستگاههای مرتبط از جمله استانداریها، آموزش و پرورش، وزارت بهداشت و دیگر بخشهای همکار اجرایی خواهد شد.
باقری با بیان اینکه این اقدام، گامی اساسی در مسیر ارتقای سلامت، تضمین رشد مطلوب و پشتیبانی از آیندهای روشنتر برای همه کودکان کشور به شمار میرود، تصریح کرد: شیر و لبنیات منبع سرشاری از کلسیم، پروتئین، ویتامین D، فسفر، منیزیم و ویتامینهای گروه B هستند.
کارشناس ارشد گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت خوزستان با تاکید بر اینکه اهمیت کلسیم و ویتامین D برای استخوانسازی و سلامت دندانها، بهویژه در سالهای رشد، انکارناپذیر است، تصریح کرد: بخش عمده توده استخوانی بدن تا سنین نوجوانی شکل میگیرد، اگر در این دوران، کلسیم و ویتامین D کافی دریافت نشود، خطر ابتلا به پوکی استخوان، کوتاهی قد و شکستگی استخوانها در سالهای آینده افزایش مییابد، همچنین پروتئین لبنیات نقش اساسی در ساخت عضلات و بافتهای سالم بدن دارد و فسفر به همراه کلسیم در تقویت استخوانها نقش کلیدی ایفا میکند.
وی میگوید: شیر و لبنیات با تأمین بخش قابل توجهی از ویتامینهای ضروری، سلامت پوست و مو، عملکرد صحیح مغز، تنظیم هورمونها و تقویت سیستم ایمنی بدن را تضمین میکنند. بهعلاوه، مصرف منظم لبنیات احساس سیری طولانیتری در دانشآموزان ایجاد میکند و در کنترل وزن مؤثر است. پژوهشها نشان میدهد کودکانی که لبنیات کافی مصرف میکنند، از نظر قدرت یادگیری، تمرکز ذهنی و سلامت بدنی نسبت به همسالان خود برتری دارند.
باقری بیان داشت: در کشور ما متاسفانه سرانه مصرف شیر طی سالهای گذشته به علل مختلف کاهش یافته و از استانداردهای جهانی بیش از پیش فاصله گرفته است و همین امر میتواند زمینه ساز شیوع بیماریهایی همچون فشار خون بالا، سرطان، پوکی استخوان و حتی شکستگیهای متعدد استخوانی شود. همچنین کاهش مصرف شیر در جامعه میتواند منجر به کوتاهی قد نسل جدید شود.
مصرف چه مقدار و چه نوع لبنیاتی ضروری است؟
وی با تاکید بر اینکه مصرف روزانه حداقل ۲ تا ۳ واحد از گروه شیر و لبنیات برای دانشآموزان ضروری است، گفت: یک واحد لبنیات معادل یک لیوان شیر یا ماست کمچرب (کمتر از ۱.۵ درصد)، ۴۵ تا ۶۰ گرم پنیر معمولی (معادل یک و نیم قوطی کبریت)، یک چهارم لیوان کشک، دو لیوان دوغ یا یک و نیم لیوان بستنی پاستوریزه است.
زهرا باقری اضافه کرد: گروه شیر و لبنیات شامل شیر، ماست، پنیر، دوغ، کشک و بستنی پاستوریزه میشود، فرآوردههایی مانند سرشیر، خامه و کره به دلیل چربی زیاد در این گروه قرار نمیگیرند و مصرف فراوانشان توصیه نمیشود. لبنیات باید تا حد امکان کمچرب و کمنمک انتخاب شوند؛ بهویژه پنیر و کشکی که نمک بالایی دارند، بهتر است قبل از مصرف چند ساعت در آب قرار گیرند تا نمک اضافیشان گرفته شود.
نکات و توصیههای مهم برای خانوادهها و دانش آموزان مدارس
۱. مصرف روزانه شیر و لبنیات (شیر، ماست، پنیر، دوغ و کشک) برای پیشگیری از پوکی استخوان و تأمین کلسیم ضروری است.
۲. از لبنیات پاستوریزه و کمچرب استفاده کنید. شیرهای غنی شده با ویتامین D به جذب بهتر کلسیم کمک میکنند.
۳. لبنیات کمنمک مصرف کنید؛ پنیر یا کشک با نمک بالا را قبل مصرف چند ساعت در آب قرار دهید تا نمک اضافی آن کاهش یابد.
۴. سعی کنید به جای نوشیدنیهای طعمدار شیرین و پرقند مانند شیر طعمدار یا شیرکاکائو، از شیر ساده استفاده کنید.
۵. بستنی را فقط از انواع تهیه شده با شیر پاستوریزه انتخاب و در مصرف آن به دلیل قند بالا زیادهروی نکنید.
۶. کشک را قبل مصرف حتماً رقیق کنید و حداقل ۵ تا ۱۰ دقیقه بجوشانید تا برای بدن بیخطر باشد.
۷. برای افراد دارای “عدم تحمل لاکتوز”، شیر بدون لاکتوز یا ماست و پنیر سفت گزینههای مناسبی است.
۸. هنگام خرید شیر به تاریخ انقضا دقت کنید و آن را تا زمان مصرف بسته و دور از مواد بودار نگه دارید.
۹. شیر غیرپاستوریزه را حداقل ۱۰ دقیقه بجوشانید تا از بیماریهایی مانند تب مالت پیشگیری شود.
۱۰. باور عموم درباره افزودن نگهدارنده به شیرهای مدتدار نادرست است؛ این شیرها بدون مواد نگهدارندهاند.
۱۱. پنیر مناسب فقط از شیر پاستوریزه است. اگر پنیر سنتی خودتان تهیه میکنید، حتماً شیر را بجوشانید و پنیر تازه را قبل مصرف حداقل ۲ ماه در آب و نمک نگه دارید.
وی در پایان با تاکید بر اینکه شیر و لبنیات، سهم بزرگی در رشد و سلامت دانشآموزان دارند و کاهش مصرف آنها تهدیدی جدی برای آینده هر جامعه است، افزود: خانوادهها، مدارس و خود دانشآموزان باید این نعمت را در برنامه غذایی روزانه خود جای دهند تا نسل آینده، از پیکری قوی، ذهنی خلاق و بدنی سالم بهرهمند گردد. سرمایهگذاری برای سلامتی کودکان و نوجوانان، در گرو فرهنگسازی و توجه به مصرف منظم شیر و لبنیات است تا فردایی شاداب و نیرومند ساخته شود.
